„Jedwab” Alessandro Baricco

Nazwanie tej książeczki opowieścią o miłości byłoby ogromnym spłyceniem. Dlatego lepiej mówić, że jest to wycinek historii jedwabiu w Europie.

Główny bohater, Francuz, zajmujący się produkcją tego materiału, początkowo zdobywa jedwabniki w basenie Morza Śródziemnego. Biorąc pod uwagę, że akcja toczy się w XIX wieku, już wyprawa do Egiptu wiązała się z długą nieobecnością w domu. Kiedy okazuje się, że trzeba jechać po larwy wyrabiające jedwabną nić dalej, do Japonii, wyrusza także i tam. Kilka lat akcji to kilka podróży – droga w przypadku każdej z nich przebiegała podobnie, zmieniała się tylko nazwa jeziora Bajkał w języku miejscowych.

Dla głównego bohatera droga była podróżą do kobiety, towarzyszki swojego gospodarza. Fascynowała go swoim wyglądem Europejki, pozostając kobietą-zjawą – nikt nie potwierdził, że w orszaku bogacza jest nie-Japonka. Kobietą, której głosu nigdy nie usłyszał, a która zniszczyła jego małżeństwo i jego samego.

W pogoni za czymś niedostępnym zamyka się w sobie, sprzedaje przędzalnię i zajmuje się ogrodem.

Czytelnik może mieć wrażenie, że kobieta, do której Herve ciągle chce wracać, nie istnieje. Tak samo ma wątpliwości co do istnienia białej muzyki, o której we wstępie wspomina Baricco. Mimo to nie da się ukryć, że Jedwab ma w sobie coś muzycznego. Powracające jak refren podróże i – jak w ludowej piosence – wijąca się kompozycja. Kolejne zdania bardzo często rozpoczynają się od ostatnich słów poprzednich myśli. Całość jest melancholijna i delikatna, snująca się jak nitki jedwabiu.

Alessandro Baricco, Jedwab, tłum. H. Kralowa, Czytelnik 2004